İngiltere’nin Avrupa Birliği ile üyeliğe dayanan bağları, Brexit sürecinin resmiyet kazanmasından neredeyse bir yıl sonra gece yarısı fiilen sona erdi.
İngiltere’nin Brexit sonrası başlayan geçiş sürecinin bitmesiyle Avrupa Birliği’yle (AB) yaklaşık 50 yıldır sürdürdüğü tarihi birliktelik sona erdi.
İngiltere’nin AB’den tamamen ayrılması, saat 23.00’te başkent Londra’nın ünlü Big Ben çanının çalınmasıyla duyuruldu. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri nedeniyle herhangi bir etkinlik düzenlenmedi. Böylece 27 ülkeli AB ile İngiltere arasında, ticari, hukuki ve güvenliğe ilişkin konularda yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi.
JOHNSON: ÖZGÜRLÜĞÜMÜZÜ ELİMİZE ALDIK
İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile AB yetkilileri, ticaret anlaşmasında son anda vardıkları uzlaşmayla, ekonomik olarak birçok kesimi zorlayacak vergileri devre dışı bıraktı.
Ancak bu anlaşmaya rağmen AB ile İngiltere arasında yeni dönemde seyahat, göç, ticaret, güvenlik ve çalışma yasalarına yönelik birçok ciddi değişiklik gerçekleşecek.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson
Bu arada Başbakan Boris Johnson yeni yıl mesajında, AB’den ayrılığa ilişkin “Bu, ülke için harika bir an. Özgürlüğümüzü elimize aldık ve bundan mümkün olduğunda en iyi şekilde yararlanmak bize bağlı.” dedi.
BUNDAN SONRA NE DEĞİŞECEK?
1973’te AB’ye üye olan ve 31 Ocak 2020’de birlikten ayrılsa da Brüksel kurallarına tabi olmayı sürdüren İngiltere için yeni bir dönem başladı.
Bundan sonra taraflar, 30 Aralık’ta imzalanan serbest ticaret anlaşmasına göre ticari ilişkilerini sürdürecek, İngiltere AB mahkemelerinin yetki alanının dışında kalacak.
İngilizler, AB ülkelerinde süresiz oturma ve çalışma izni hakkını kaybetti. AB üyesi ülkelerin vatandaşları da İngiltere’de ancak gerekli göç koşullarını karşılamaları durumunda yaşayabilecek.
İngiliz ekonomisinde önemli bir yere sahip olan bankacılık ve hizmet sektörlerinde ne olacağı konusunda hala belirsizlik bulunuyor.
İngiliz polisinin AB’nin suç, parmak izi ve aranan kişiler veritabanlarına anlık erişimi olmayacak.
İngiltere, İskoçya ve Galler’deki tüccarların AB ile iş yaparken daha fazla belge hazırlaması gerekecek.
Birleşik Krallık’ın geri kalanından farklı olarak Kuzey İrlanda, AB yasalarından bazılarını sürdürecek. Bunun nedeni Kuzey İrlanda ile İrlanda Cumhuriyeti arasındaki “görünmez” sınırın varlığını sürdürecek olması.
CEBELİTARIK KONUSUNDA PRENSİPTE ANLAŞMA
Bu arada İngiltere ile İspanya, Brexit müzakerelerinin kilit sorunlarından biri olan Cebelitarık ile ilgili anlaşmaya varıldığını duyurdu. Açıklama İspanya Dışişleri Bakanı Arancha Gonzalez Laya’dan geldi.
Brexit’in 1 Ocak’ta yürürlüğe girmesine saatler kala ön anlaşmanın sağlandığını söyleyen Laya, Cebelitarık’ın durumunu belirsizliğe götürecek olası bir durumun önlendiğini ifade etti.
Avrupa Birliği (AB) ile İngiltere arasında varılan Brexit sonrası ticaret anlaşmasının dışında bırakılan Cebelitarık’ın Schengen anlaşmasına dahil edildiğini kaydeden Laya, liman ve havaalanının dahil olduğu sınır kontrolünde İspanya ve Frontex’in (AB Sınır Güvenliği Ajansı) yardımıyla 4 yıllık bir geçiş dönemi uygulanacağını bildirdi.
Söz konusu anlaşma kapsamında Cebelitarık’ta mali, çevre ve sosyal konularda adil rekabet önlemleri dahil, taşımacılık ve ulaştırmaya ilişkin AB politikaları ve programları gereği bir gümrük prosedürü uygulanacağı kaydedildi.
İspanya’da yaşayan ve çalışmak için her gün Cebelitarık tarafına giriş-çıkış yapan 15 bin kadar AB vatandaşının da (8 bini İspanyol) kendilerine verilen özel sertifikayla yarımadaya serbest şekilde gidebileceği belirtildi.
CEBELİTARIK SORUNU
İngiltere, 1973’te şimdiki adı Avrupa Birliği olan Avrupa Ekonomik Topluluğu’na girdiğinde, Cebelitarık da dış ilişkileri İngiltere’ye bağlı Avrupa toprağı olarak dahil olmuştu.
İspanya’nın güneyindeki Cebelitarık özerk bölgesinin egemenliği, 1713’te imzalanan Utrecht Antlaşması ile İspanya tarafından İngiltere’ye devredilmişti.
İspanya’nın güneyindeki 34 bin nüfusa sahip 6,7 kilometrekarelik kara parçası, askeri ve diplomatik gerekçelerle zaman zaman İspanya ile İngiltere arasında gerginliğe yol açıyor.
BREXİT SÜRECİ
İngiltere’de Haziran 2016’da yapılan AB referandumunda yüzde 48’e karşı yüzde 52 ile Brexit kararı alınmıştı.
AB’den resmen 31 Ocak 2020’de ayrılan ancak geçiş süreci nedeniyle AB hükümlerine uymaya devam etmek zorunda kalan İngiltere, Brüksel ile başta ticaret olmak üzere ikili ilişkiler konusunda kapsamlı müzakereler yürütüyordu.
“Adil rekabetin sağlanması”, “ticari anlaşmazlıkların nasıl çözüleceği” ve “balıkçılık” gibi zorlu konularda anlaşılamaması nedeniyle uzayan müzakereler, geçiş sürecin bitmesine sadece 7 gün kala sonuçlanmış ve taraflar anlaşmayı 30 Aralık’ta imzalamıştı.
